20 Mart 2009 Cuma

Adaşımın Bir Hikayesi - Berekallah Üstadına

Bağdad xelifesinin qardaşı Behlul Danende sehrada gezende bir yolcuya rast geldi. Yolcu qabağmda bir yüklü eşşek gedirdi. Behlul bu kişiden xeber aldı:
- A kişi ne satırsan?
Kişi dedi:
- Kişmiş satıram.
Behlul dedi:
- Mene kişmiş ver, evezinde sene hikmet öyredim.
Yolcu dedi:
- Men razıyam.
Yolcu Behlul'a bir qeder kişmiş verdi. Behlul dedi:
- Birinci, bir meclise gedende yerini tanı, sonra otur.
Behlul yene bir az kişmiş istedi ki, ikinci hikmeti öyretsin. Kişi bir iki ovuc kişmiş verib dedi:
- ikincisini öyret.
Behlul dedi:
- Meclisde lazımsız söz danışma.
Yolcu Behlul'un sözlerinden çox razı olub, ona yene bir qeder kişmiş verib dedi:
- Mene yene hikmet öyret.
Behlul dedi:
- Meclisde bir şey isteseler, eğer o şey sende
olsa, telesib onu tez verme.
Bu sözleri Behlul yolcuya dedi, aldığı kişmişi geri qaytardı, özü de yolçuynan bir yerde sehere getdi. Bazarda kişmiş satdıqdan sonra yolcunu evine qonaq getirdi.
Hemin gece de Bağdad xelifesinin evine uzaq yerden qonaq geldiyine göre, Behlul'u da çağırtdırmışdı. Behlul xelifeye cavab gönderdi ki, gelebilmerem, özümün de qonağım var. İkinci defe yene adam geldi, dedi:
Xelife meni gönderdi ki, get qardaşıma de, qonağını da götürüb bize gelsin.
Behlul qonağım da götürüp, xelifenin evine getdi. Birinci defe qapıdan içeri girende, Behlul qonağmı qabağa saldı. Qonaq gördü ki, evde heç kes yoxdu. Düz gedib evin yuxarı başına oturdu. Bunu görende Behlul çox acıqlandı, amma kişiye bir söz demedi. Özü lap qapmm ağzında oturdu.
Beli, aradan bir az keçdi. Xelife, vezir, vekil, böyük adamlar meclise dahil oldular. Her adam
gelende qonaq bir az sürüşdü aşağı, axırda gelib lap qapının ağızında oturdu. Behlul bu işden lap
dibcor oldu. Bir azdan sonra meclise xörekn geldi. Xöreyin yanında narine, turunç, başqa meyveler de vardı. Xörek yeyilib qurtarandan sonra meyve yemeye başladılar. Amma bıçaq tapılmadı ki, meyveleri soyub yesinler. Qonaq yerinde oturabilmedi, ayağa durdu, tez cibinden bıçağını çıxardı. Bıçağın destesi çox bahalı daş-qaşdan bezenmişdi. Bıçaq meclise qoyulan kimi hamının gözü düşdü, elden ele gezdi, axırda xelifenin eline keçdi. Xelife bıçağı zorla almaq istedi. Ancaq bu işe vezir razı olmadı, dedi:
- Bu iş sene yaraşmaz, deyerler xelife zornan kişinin bıçağını aldı. Buna bir hiyle gelmek lazımdı. Vezirler qonağm üstüne düşdüler:
- Sen bu bıçağı haradan almısan? Yerini de. Xezinede çoxlu qiymetli şeyler itib. Bu bıçaq xelifede qalacaq. O biri şeylerin de yerini demelisen. Demesen seni dar ağacından asarıq. Qonaq bu sözleri eşinden kimi rengi saraldı. Az qaldı bağrı çatlasın. Behlul qonağı vezirlerin elinden xilas edib eve getirdi, ona dedi:
- Men sene ne hikmet öyretmişdim? Sen on lara emel etmedin, indi başına bu belalar geldi.
Men sene nesihet eledim, sen qulaq asmadın. Gel sene bir hikmet de öyredim, belke özünü ölümden qurtarabilesen. Seni dar ağacının dibine apardıqları vaxt xelifeden danışmağa izin al. Söz alandan sonra üzünü camaata çevirib degilen:
- Ay camaat, siz de, bu meydana gelen vezir, vekil de bilsin ki, biz iki qardaş idik. Nece ay bun
dan evvel qardaşım ticarete getmişdi. Nece aydı ki, qardaşım ticaret seferinden qayıdıb gelmemişdir. Men qardaşımı axtarmaq üçün sehralara, meşelere düşdüm. Bir gün bir meşeye girdim, gördüm qardaşımın meyiti meşededi. Yaxm getdim, gördüm hemin bıçaq qardaşımm üreyine sancılıb. Meyiti basdıran günden bu güne kimi hemin bıçağı cibimde gezdirerem, her meclisde çıxanb gösterirem ki, görüm sahib duran olar mı. Dünen axşam xelifenin meclisinde oturmuşdum. Yadıma düşdü ki, yene bıçağı çıxarıb meclisin adamlarına gösterim, görüm sahib çıxan olar mı. Xelife bıçağa sahib çıxdı. İndi siz de bilin ki, menim qardaşımm qatili xelife özüdür. Qardaşımı öldürmekle üreyi soyumayıb, menim de dara çekilmeyimi emr eleyib.
Qonaq Behlul'un öyretdiyi sözlerin hamisini dar ağacının altında camaata dedi. Xelife bu sözleri
eşinden kimi gülümsedi, ustadma berekallah deyib qonağı azad eledi.